دانلود نرم افزار قرآنی تذکره الآیات

این نرم افزار جهت نمایش آیات قرآنی با فاصله زمانی مشخص طراحی شده است . با کمک این برنامه می توان راحت تر آیات دلخواه خود را حفظ نمود . همچنین امکان تعیین موضوع برای آیات وجود دارد بطور مثال کاربری علاقه مند است تا آیات مربوط به احترام به والدین را مشاهده و حفظ نماید که به کمک این برنامه این کار به راحتی انجام می شود.
این نرم افزار برای کاربرانی که زمان زیادی از وقت خود را با کامپیوتر میگذرانند بسیار مفید خواهد بود.

از امکانات این نرم افزار می توان به موارد زیر اشاره نمود :

1- امکان نمایش آیات دلخواه قرآنی با فاصله زمانی مشخص در کنار دسکتاپ

2- امکان تعیین ترجمه فارسی و انگلیسی آیات توسط کاربر

3- امکان تعیین فایل صوتی عربی - فارسی و انگلیسی آیات توسط کاربر جهت پخش

4- امکان تعیین موضوع برای آیات توسط کاربر جهت دسته بندی و مدیریت بهتر آیات

5- امکان تعیین آیات حفظ شده توسط کاربر جهت دسته بندی و مدیریت بهتر آیات

6-نمایش مشخصات هر آیه مثل شماره جزء – حزب و سجده دار بودن

زندگینامه استاد محمد شحات انور

ولادت

استاد شحّات محمد انور قارى مسجد امام رفاهى در روز 1 ژوئیه 1950میلادى در روستاى کفرالوزیر که مرکزى دور افتاده در استان قهلیه است در یک خانواده کم جمعیت متولد شد. بیش از 3 ماه از ولادت او نگذشته بود که پدرش وفات یافت و کودک خردسال نتوانست لذت پدر داشتن را بچشد. او در حالى که طفل خردسال و یتیمى بود با امواج زندگى و گردش روزگار با همه شیرینىها و تلخى هایش مواجه شد.

و چون هیچ مهر وعطوفتى مانند مهرمادرى نیست، مادرش فرزند کوچک را به دامن گرفته و براى اقامت در منزل پدرش رهسپار شد تا با دائى هاى او زندگى کند چرا که دائى او وى را همچون پسر خود در برمىگرفت و بهترین امانت دار او بود،او به یادگیرى و حفظ قرآن اقدام کرد او در مکانی قرار گرفته بود که تأثیر زیادى در رشد و نمو او داشت. وی به واسطه دائى اش از محضر استاد حلمى محمد مصطفى در حفظ قرآن کریم مستفیض شد و در سن هشت سالگی حافظ قرآن گردید. وقتى به سن 10 سالگى رسید دائى اش او را به یکى از روستاهاى مجاور(کفرالمقام ) برد تا تجوید قرآن را به دست مرحوم استاد سید احمد فرارحى که سرپرستى او را به عهده داشت و رعایت واهتمام خاصى به او داشت فرا گیرد چرا که استعدادى که او را شایسته مى ساخت تا یکى از مشهورترین قاریان مصر بلکه همه جهان باشد را در خود داشت، استاد شحّات خاطرات ایام کودکى را اینگونه به یاد مى آورد:
" در آن دوره من با حفظ کردن قرآن کریم سعادتى وصف ناشدنى یافتم مخصوصاً پس از اتمام حفظ قرآن و در اثناء یادگیرى تجوید آن، و به خاطراین که صداى زیبائى داشتم واداءِ لحن من شبیه اداء قاریان بزرگ بود بر هم دوره اى هایم پیشى گرفته و در میان آنان به استاد کوچک شناخته مىشدم و این موضوع ایشان را خشنود مى ساخت، هم کلاسى هایم در مکتب به دنبال فرصت بودند که استاد مشغول کارى شود تا از من بخواهند که با تجوید، آیات قرآن را برایشان بخوانم و چنان مرا تشویق مى کردند که گویى من قارى بزرگى هستم، و یک بار استاد از دور صداى مرا شنید، همانجا ایستاد و به من گوش مى داد تا این که از تلاوت فارغ شدم و از آن پس اهتمام بیشترى به من مى کرد و تمرکز بیشترى به من داشت چرا که آینده خوب و روشنى را از من متوقع بود. به یاد مى آورم که در ضمن یادگیرى قرآن کریم براى همکلاسى هایم، زیاد تلاوت مىکردم روزى یکى از ایشان فکرى کرد، او یک قوطى کبریت تهیه کرد و جعبه آن را توسط یک نخ بلند به کِشُو آن متصل کرد، من یک قسمت را در مقابل دهانم مى گرفتم و مىخواندم گویى که میکرفون است و هر یک از دوستانم قسمت دیگر را به گوش مى چسباندند تا طنین صدا را از آن بشنوند که زیبا و قوىّ مىشد…
همه اینها راه و هدفم را در حالى که طفلِ خردسالى بودم مشخص کرد و باعث شد که من هر راه و هر وسیله اى را که بواسطه آن از قرآن کریم متمکّن مىگردیدم را جستجو کنم که از دستم نرود، بالاخص پس از آن که جوانى شدم و بعد از وفات دائى ام که سرپرستى خانواده را به عهده داشت من باید به خود و مادر و پدر بزرگم تکیه مىکردم، هر گاه مى شنیدم یکى از بزرگان فوت کرده است و از یکى از مشاهیر قُرّاء براى احیاء مجلس عزا دعوت به عمل آمده من در حالی که طفل 12 الى 15 ساله اى بودم به مکان عزا مى رفتم تا به قرآن گوش فرا دهم و از قارى چیزى یاد بگیرم و در فضاى آن مناسبت قرار بگیرم تا این که اگر به چنین مجلسى دعوت شدم مثل همین مشاهیر باشم."

رقابت

استاد جوده ابوالسعود و السعید عبدالصمد الزناتى و الشیخ جمدى الزامل کسانى بودند که با حضورشان آتش رقابت را درمنطقه شعله ور کردند، ولى حقیقت این است که استعداد این جوان مستعد ناگهان درخشید و در آن میان او را منحصر به فرد کرد و به مقامى انکار ناشدنى رسید و على رغم سن کم؛ مانند یک قارى بزرگ که تمامى سر انگشتان به سوی او نشانه رفته است، درخشید و اینها همه قبل از 20 سالگى بود.
ابتداى کار استاد شحّات با هر میزانى که بسنجیم ابتداى سختى بود، دگرگونى هاى زندگى به کودکى که هنوز نیاز داشت تا کسى دستش را بگیرد و سفره مهربانى برایش بگسترد و حصار عطوفت اطرافش بکشد به او رحم نکرد بلکه به جاى اینها بى خوابى و شب بیدارى را راه رسیدن دانست و به راستى چگونه چشمان او آرام بگیرد و بخوابد در حالی که باید به یک خانواده کامل خرجى بدهد، بنابراین شروع به پاسخگویى دعوتهایى مىکرد که از هر جا به سمت او روان شده بود این در حالى بود که پسرى 15 ساله بود قرآن کریم را در همه روستاهاى شمال مصر با دستمزد کمى مىخواند دستمزدى که از سه چهارم یک جُنیه(واحد پول مصر) تجاوز نمىکرد، چرا که مَحفل در مرکز(میت غمر) بود که به ماشین نیاز داشت و گاهى (اگر لازم مى شد که ماشینى از هر نوع که مى خواهد باشد اجاره شود) به هفت جُنیه مى رسید بنابراین از آنجا که باز مى گشت باقیمانده دستمزدش را به جدّ و مادرش تقدیم مىکرد، دعوتها پیاپى به او مى رسید دعوتهایى که او را بر تحمل سختیهایى که در راه رسیدن به زندگى با شرافت و کرامتى که تاج عزّت و کرامتِ تلاوت قرآن کریم برفرق آن مىدرخشید شجاع و صبور مىساخت.
استاد شحّات توانست درزمان بسیار اندکى از خود یک شخصیت قوى بسازد و در این امر آنچه خداوند در او از بلند نظرى و عزت نفس و روشن بینى و هوش قوى به ودیعت گذارده بود او را کمک مى کرد.

ملحق شدن به رادیو

این چنین جوانى که مرتباً مى درخشید و قرآن کریم از حنجره او مانند آب جارى در آب راه، جریان داشت و شهرت او بر سن او بسیار سبقت گرفته بود شایسته بود تا رئیس مرکز شهر(میت غمر) در سبعینات دعوت نامه اى به او بفرستد که او را به یکى از مناسبتهاى دینى که مرحوم دکتر کامل البوهى اولین رئیس رادیو در آن حضور داشت فرا مىخواند و این در سال 1975 بود استاد شحات مىگوید:
"من دوست کارمندى در مجلس شهر میت غمر داشتم او به من گفت: رئیس مرکز براى مراسم افتتاحیه یک محفل دینى، تو را دعوت کرده است که مسؤولین بلند پایه و رئیس رادیو در آن حضور دارند و محفل در مسجد زنفلى در شهر میت غمر برگزار خواهد شد من قبول کردم و رفتم، وقتى مرحوم دکتر البوهى صداى مرا شنید گفت: شما با این استعداد چرا اقدام نمىکنى که در رادیو قرائت کنى؟ و مرا تشجیع کرد… من رفتم و تقاضا نامه اى نوشتم و نامه اى با تاریخ آزمون برایم آمد، طبق تاریخ رفتم ولى هیئت داوران على رغم اعجاب شدیدشان نسبت به خواندن من گفتند: تو باید یک مدّت براى فراگیرى نغمه ها و دستگاه ها کلاس ببینى من از استاد محمود کامل و استاد احمد صدقى از چگونگى کار سوال کردم ایشان مرا به آموزشگاه موسیقى راهنمائى کردند من 2 سال رفتم و همه مقامات موسیقى را با کیفیت عالى فرا گرفتم و در 1979 تقاضا نامه را دوباره نوشتم … سرانجام موفق شده و برنامه اى براى تلاوت هایم به من داده شد و از آن پس به رادیو راه یافتم."

سفر به کشورها

شحات انور پس از آن که پایه شهرت خود را بنا نهاد بر او تکیه زد تا آزادانه بناى خود را چیده و با رفتن و جستن مجد و عظمت بیشتر در سراسر دنیا آن را بپوشاند، هیچ قارّه اى از دنیا نبود مگر این که در ماه مبارک رمضان از سال 1985 تا1996 به آنها مسافرت کرد، بارها از طرف وزارت اوقاف مصر و بسیارى از اوقات به دعوتهاى خصوصىِ میلیونها نفر از دوستداران قرآن کریم در خارج مصر( لندن، لوس آنجلس، آرژانتین، اسپانیا، فرانسه، برزیل، دولتهاى حاشیه خلیج فارس، نیجریه، زَئیر، کامرون و بسیارى از دولتهاى آسیائى مخصوصاً ایران) که به او وابسته شده اند، به آن کشورها سفر کرد و به قول خودش در همه این مسافرتها جز رضاى خداوند و بهروزى مسلمین در هنگام تلاوت آیات قرآن مجید، نیّت دیگری نداشته است.

بررسی کامل دستگاه قرائت قرآن بیات

1 - معنای لغوی : عده‌ای ریشه واژه‌ی بیات را ترکی می‌دانند و آن را به معنای غم یا غمگین ویا نام قبیله‌ای از قبایل ترکمن دانسته‌اند و عده‌ای اصل آن را از واژه «بیاد» می‌دانند. مانند: بیاد خداوند متعال.

2 - گستردگی و پیشینه : بیات از جمله مقامات گسترده‌ی عربی است، که کاربرد زیادی نیز دارد. برخی آن را به یکی از طریقه‌های صوفیه‌ی ایران و باباطاهر نسبت می‌دهند. گستردگی که این مقام دارد در سایر مقامات به چشم نمی‌خورد. و این خصیصه باعث شده است که غالباً در قبل و بعد و یا در خلال هر مقامی بتوان به مایه بیات منتقل شد. حسن آغاز و انجام تلاوت نیز با این مقام است. در موسیقی ایرانی بیات در ابعاد وسیعتر کاربرد داشته و از آهنگهای قدیمی ایران است. مقام بیات رکن اصلی قرائت به شمار می‌رود و همین ویژگی بارز است که آن را از سایر مقامات متمایز می‌گرداند. باتوجه به اینکه قاری در این مقام از پائین‌ترین گام صوتی شروع می‌کند و به مرور به گام‌های بالاتر وارد می‌شود. ضرورتاً زیرنغمه‌های متنوع و بیشتری در داخل این مقام مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طوری که به سهولت نمی‌توان تمامی گام‌ها را پشت سر هم ارائه نمود و نیاز به نغمه‌ها و گوشه‌های متنوعی است.

3 - کیفیت آهنگ : این مقام یکی از زیباترین مقامات از نظر لطافت، حزن معنوی و وسعت گوشه‌ها و گستردگی است. به همین مناسبت آن را «امالنغمات و یا مادر نغمات» می‌گویند. برخی از گوشه‌های آن حالت حب، عشق و الفت دارد. این مقام آهنگی است بسیار نرم و دلنشین که از آن برای ایجاد آرامش اولیه و پذیرش آهنگ‌های بعدی استفاده می‌شود.

4 - موضوع آیات : این مقام علاوه بر شروع و فرود تلاوت، در «آیات دعا، حکایات، اندرزها» به کار برده می‌شود و همچنین «آیات توحید، اسماء و صفات الهی، نبوت عامه و خاصه، عقاید، اخلاق، معاد و مومنین» را در این مقام اجرا می‌نمایند.

5 - تاثیرات : الف) آرامش همراه با غم، ب) آگاه ساختن شنونده، ج) صحبت از احوالات گذشتگان را می‌توان بعنوان تاثیرات این مقام برشمرد. همچنین این مقام در ذهن حالت وقار، عظمت، بزرگی، تسلط و سنگینی را ایجاد می‌کند.

6 - جایگاه اجرا : عموم قاریان تلاوت خود را با مقام بیات آغاز می‌کنند. زیرا تنها مقامی است که در سه سطح «بیات شروع»، «بیات توسط» و «بیات فرود» تلاوت می‌گردد. نحوه‌ی شروع اساتید متفاوت است. به طور کلی می‌توان به سه گروه اشاره نمود. گروه اول: مانند استاد شحات‌انور، بیات را در شروع به کار گرفته سپس وارد مقام‌های بعدی می‌شود و در میان تلاوت‌ خود و یا در پایان آن به اجرای محدوده‌های بیات می‌پردازد و عموماً تلاوت خود را با آن به پایان می‌رساند. گروه دوم : همچون مصطفی اسماعیل، تمامی محدودهای آن را به صورت مبسوط اجرا، و عموماً از طریق زیرشاخه‌های فرود، تلاوت خود را به پایان می‌رسانند. گروه سوم : همچون عبدالباسط و عبدالعزیز حصان در هر موقعیتی از تلاوت که اراده کنند این مقام را به خوبی اجرا می‌نمایند.

7 - گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : در مقام بیات نغمات فرعی بسیاری دیده می‌شود که در بین هرکدام از آن‌ها به راحتی می‌توان از مقام بیات بیات به مقام دیگری منتقل شد، برای مثال از نغمه‌ی «رمل» می‌توان وارد «صبا» شد. از نغمات فرعی آن می‌توان به نغمه‌های «لامی، صافی، مصری، حسینی، دشتی، علی، ابراهیمی، کرد، ترک، دوکا، شور، ندا، رمل، مصیر» اشاره نمود. همچنین برخی نغمات دیگر را نیز در این مقام بیان نموده‌اند از جمله «نهفت، بیات شور، عشیران»

8 - قاریان برتر : از جمله قاریانی که در مقام بیات دارای تسلط و مهارت کم‌نظیری هستند می‌توان اساتید مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، منشاوی، عبدالفتاح شعشاعی، حصان و محمد رفعت را نام برد. 

9 - وزن‌های لحنی :

قرار	مفاعلین، مفاعلین، فعولن
جواب	مفاعلین، مفاعلت، فعولن
جواب‌الجواب	مفاعل، مفاعیل، فعولن

 

دانلود ترجمه فارسی صوتی قرآن از روی ترجمه استاد فولادوند

ترجمه فارسی صوتی قرآن

از روی ترجمه استاد فولادوند

اجرای آقای هدایت فر

 

دانلود با لینک مستقیم:

جزء	حجم	زمان	زبان	Format	دانلود کنید
جزء اول	6.6MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء دوم	6.3MB	۴۸ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء سوم	7MB	۵۳ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء چهارم	6.1MB	۴۶ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء پنجم	6.7MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء ششم	6MB	۴۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء هفتم	7.3MB	۵۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء هشتم	6MB	۴۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء نهم	6.3MB	۴۷ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء دهم	5.6MB	۴۲ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء یازدهم	6MB	۴۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء دوازدهم	5.4MB	۴۱ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء سیزدهم	5.8MB	۴۴ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء چهاردهم	6.6MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء پانزدهم	7MB	۵۳ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء شانزدهم	6.8MB	۵۱ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء هفدهم	6.1MB	۴۶ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء هجدهم	6.4MB	۴۸ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء نوزدهم	6.6MB	۴۹ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیستم	5.7MB	۴۳ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و یکم	5.9MB	۴۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و دوم	6.3MB	۴۷ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و سوم	6.7MB	۵۱ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و چهارم	5.9MB	۴۵ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و پنجم	6.6MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و ششم	6.6MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و هفتم	6.7MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و هشتم	6.2MB	۴۷ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء بیست و نهم	6.7MB	۵۰ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود
جزء سی ام	6.3MB	۴۸ دقیقه	فارسی	Mp3	دانلود

(Format: Mp3          Archive Type: RAR)

دانلود کامل تفسیر نمونه

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای پنج قاری

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای استاد عبدالباسط

---------------------------------------------------

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای استاد منشاوی

---------------------------------------------------

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای استاد پرهیزکار

---------------------------------------------------

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای استاد شاطری

---------------------------------------------------

دانلود ترتیل سوره مبارکه ناس با صدای استاد الغامدی

بررسی کامل دستگاه قرائت قرآن حجاز

1389

1) معنای لغوی : نام منطقه‌ای در شبه جزیره‌ی عربستان و همچنین نام پرده‌ای از پرده‌های موسیقی است و گفته‌اند صدایی که از زنگوله خیزد.

2)  گستردگی و پیشینه : حجاز از جمله مقام‌های اصیل و قدیمی عرب است. بعضی آن را از الحان اهل مدینه و مکه و حجاز می‌دانند و برخی معتقدند صحرانشینان منطقه‌ی حجاز در طی مسیرهای طولانی سوار بر شتر شده و تحت تاثیر راه رفتن این حیوان نغمات خاصی را زمزمه می‌کردند. که با گذشت زمان بر وسعت آن‌ها افزوده شد و به مرور به دلیل منحصر به فرد بودن اعراب نام حجاز را بر آن نهاده‌اند. این مقام را در مغرب «الحجازالکبیر» و در عراق به عنوان «مثنوی» می‌شناسند.

3) کیفیت آهنگ : این نغمه تا حدودی با حجاز پارسی اختلاف دارد، و عرب‌ها حق مطلب را اداء نموده‌اند و با فاصله یک پنجم این گوشه راشروع می‌کنند که خود یک جهش معنوی به سوی دنیای بالا است، از این رو مناجات به درگاه الهی با این مقام خوانده می‌شود. به روایتی صوت قرآن نیز در آهنگ حجاز بسیار موثر می‌افتد و در قلوب اهل ایمان جای می‌گیرد. حجاز حالتی جهشی دارد و گویی انسان می‌خواهد با خدای خود رازونیاز کند مانند مناجات بالای گلدسته‌های مساجد. اساتید لحن در توصیف این مقام آن را ناله‌ی برخواسته از غم هجران حوادث گذشته می‌دانند و اجرای آن را با جریانی بسیار ملایم و روان همراه دانسته و هر نوع تکلف در آن را باعث کاهش میزان اثرگذاری قلمداد نموده‌اند.

4) موضوع آیات : از مقام حجاز در آیات؛ بشارت، انذار، خوف، القاء مطلب، عظمت، جاودانگی، هشدار، عقاب و عتاب، اوامر، صفات الهی، تحکم، تاکید، خطاب و بلندنظری بهره می‌جویند. همچنین گوشه‌های حجاز در آیات توحید، اسماء و صفات الهی، نشانه‌های الهی و خود حجاز در آیات اصحاب یمین مومنین به کار می‌رود و برخی آیات نعمت‌های خداوند، تذکر و یادآوری امر و توصیه و خلقت جهان هستی و موجودات و نیز فراخوان عمومی را نام برده‌اند.

5) تاثیرات : حجاز نغمه‌ای بسیار جذاب و گسترده است. برخی گوشه‌های آن سرور معنوی به ارمغان می‌آورد. و برخی دیگر حالت بشارت‌دهنده دارد و عشق و محبت الهی را در انسان زنده می‌سازد و حالتی که این مقام در ذهن متصور می‌سازد حالت ذهنی و ضمیری آن است و غالباً تلاوت با این مقام در ذهن شنونده فاصله‌ی دور و بعد مسافت را ایجاد می‌نماید و شنونده احساس می‌کند که از مکانی بالا و دور سخن می‌گویند.

6) جایگاه اجرا : این مقام غالباً با مقام سه‌گاه و صبا تجانس داشته و پس از مقام بیات، صبا و سه‌گاه اجرا می‌شود.

7) گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : از جمله نغمه‌های فرعی این مقام، می‌توان به نغمه‌های «شهناز، حجازکار، سوزدل، شت عریان، اوج آرا» اشاره نمود و برخی دیگر به «نغمات فرعی زنگران، کارکرد، کار (حجازکار) اصفهان، غطا، نسوی، رمل، منصوری و دوکا» اشاره نموده‌اند.

8)قاریان برتر : می‌توان اساتید رفعت، عبدالفتاح شعشعاعی، مصطفی اسماعیل، کامل یوسف و حصان را نام برد.

9) وزن‌های لحنی :

قرار	فعول، مفاعلین، فعولن، فعولن
جواب	مفاعیل، فعولن، مفاعلن
جواب‌الجواب	فعول، مفاعلین، فعولن، مفاعلین

بررسی کامل دستگاه قرائت قرآن رست (راست)

1 - معنای لغوی : رست یا راست به معنی حقیقت و درستی به کار می رود. رست کلمه‌ای تازی است. به معنای مستقیم این مقام در مغرب به اسم «استهلال» شناخته می‌شود.

2 - گستردگی و پیشینه : این مقام در تمامی بلاد مسلمین کاربرد داشته و دارد عده‌ای معتقدند که این مقام از دیرباز ماهیت و حقیقت خود را حفظ کرده و تا به امروز پابرجا مانده است. در قرون وسطا این مقام به عنوان اولین و اصلی‌ترین مقامات موسیقی بوده و امروزه اعراب آن را در جایگاه دوم بعد از بیات قرار داده‌اند و لقب «اب النغمات یا پدر نغمات» و در پاره‌ای از موارد نام «ملک‌النغمات» را به خود گرفته است. عده‌ای از اساتید لحن، قدمت این مقام را به زمان حضرت آدم (ع) می‌دانند و می‌گویند. رست ناله‌ای انسانی است که دست از همه چیز برای بهشت شسته است این مقام پس از بیات از جمله وسیع‌ترین و گسترده‌ترین مقامات است آن چنان که بسیاری از قراء زیربنای قرائت خود را به صورت مبسوط خوانی بر آن استوار نموده‌اند. این مقام کلید ورود به سایر مقامات و الحان است. نغمه‌ی رست در موسیقی ایرانی نیز به عنوان یکی از دستگاه‌های هفتگانه و اصلی مطرح است.

3 - کیفیت آهنگ : این مقام از جمله مقام‌های زیبا اصلی و با صلابت عرب است و براساس یکی از امثال عربی «اذا طال لیلک فالرست» یعنی در شب به این مقام سفارش شده است. همچنین حالت وقار متانت و بیانگری در آن مشاهده می‌گردد و بسیار مناسب قرائات مجلسی است و باز هم مشهور است «اذا جن لیلک فالرست» چون شب فرا رسید با مقام رست قرائت کن. این نغمه از نظر لحنی حالتی ضربی داشته و تحکم و تاکید و القاء امر را متصور می‌گرداند. به این خاطر غالب آیاتی که دارای تاکید، تحکم، امر، تضرع، درخواست، ادعیه، توبه، انابه» است در آن تلاوت می‌گردد. این مقام حالتی شبیه به اشاره به نزدیک و ضمیر این دارد.

 4- موضوع آیات : این مقام در آیات «توحید، اسماء و صفات الهی، نشانه‌های الهی، نبوت عامه، عقاید، احکام و عبادات، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5 - تاثیرات : از جمله تاثیرات این مقام برانگیخته شدن حس مردانگی و جسارت و حرکت به سوی کشف حقیقت در شنونده است. و زیرشاخه‌های آن نیز تاثیراتی نظیر آغاز بهار یا حقیقت روایت سرگذشت انسان‌های حقیقت‌جو و ایجاد تصویری زیبا از حقیقت و درستی در ذهن شنونده ایجاد می‌کند.

6 - جایگاه اجرا : این مقام پس از مقام بیات، نهاوند، عجم و سه‌گاه ارائه می‌گردد ولی با توانمندی که دارد در هر موقعیتی از قرائت قابل اجرا می‌باشد.

7 - گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : برخی از نغمات فرعی در این مقام عبارتند از «سوزناک، نوروز، دلنشین، اصفهان، ماهور، سازگار، سوز، دارا، نیشابورک و پگاه» را می‌توان نام برد.

8 - قاریان برتر : از اساتیدی که در این مقام شهرت بیشتری دارند می‌توان راغب مصطفی غلوش، مصطفی اسماعیل، رفعت، حصان، شعشاعی، صیاد و متولی عبدالعال را نام برد. 

9 - وزن‌های لحنی :

قرار	فاعلاتن، فاعلن، فاعلاتن،
جواب	فاعلاتن، فاعلن، فاعلان،
جواب‌الجواب	فاعلاتن، فعلن، فعلاتن،

 

بررسی کامل دستگاه قرائت قرآن نهاوند

1- معنای لغوی : در لغت، نهاوند نام یکی از شهرهای ایران و همچنین نام شعبه یا نام پرده‌ای از موسیقی آورده شده است.

2- گستردگی و پیشینه : نهاوند به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و زیبا و دل‌انگیزترین سبک‌های موسیقی سنتی ایران است. این مقام همنام یکی از شهرهای ایران می‌باشد. در الجزایر به عنوان «دهاوی» و در ترکیه به اسم «بوسلیک یا فرح‌افزا» شناخته شده است. البته درمورد خواستگاه این مقام دو نظریه وجود دارد. عده‌ای آن را از کشور ایران، و عده‌ای دیگر خاستگاه آن را کشور هند می‌دانند این مقام به «نهوند» نیز مشهور است.

3- کیفیت آهنگ : نهاوند یکی از مقام‌های متعادل و قابل مانور، دارای ماهیتی لطیف و منعطف از نظر لحنی بوده، و ظرافت و لطافت ویژه‌ای را طلب می‌کند. به طوری که نه لحن خیلی خفیف از آن استنباط می‌گردد. بلکه ترکیبی از آن‌هاست. نهاوند نه مانند صبا و حجاز و رست دارای ریتم، لحن سنگین، بلند، موکد و گرم است و نه مانند سه‌گاه مهیج و محرک، بلکه میانه‌ای از این مقامات می‌باشد و همچون دانه‌ی مروارید در مقامات دیگر خودنمایی می‌کند.

4 - موضوع آیات : بهترین محل تلاوت آیات با این مقام داستان‌های قرآن است. همچنین آیات توحید صفات الهی، نبوت خاصه، احکام و عبادات، اصحاب یمین و مومنین، اخلاق، پند، اندرز، حمد و ثنا، نقل اخبار، تحسین و تانی و صبر را نیز می‌توان با آن تلاوت نمود.

5 - تاثیرات : مقام نهاوند مقامی بسیار لطیف و مانند نسیم سحرگاهان صورت شب‌زنده‌داران را نوازش می‌کند. برخی گوشه‌های آن حالت محبت و سرور و بهجت در نفس ایجاد می‌کند.

6 - جایگاه اجرا : این مقام با نغمی‌ی رست و چهارگاه تجانس داشته و معمولاً پس از حجاز و سه‌گاه و صبا به این مقام منتقل می‌شوند.

7 - گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : به واسطه‌ی گستردگی و زیر نغمه‌های درون مقامی، قاری به راحتی می‌تواند در این مقام مانور داده و پرده‌های متعدد را در آن اجرا نماید. خصیصه‌های دیگر آن قابلیت ترکیب‌پذیری است. از مقامات فرعی آن می‌توان به »نکریز» اشاره نمود و همچنین نغمه‌های «بوسیلک – سلطانی یا عشاق، فرحزا و حصار» را نیز جزء این مقام دانسته‌اند.

8 - قاریان برتر : تلاوت‌های استاد مصطفی اسماعیل خصوصلً در سوره‌ی مبارکه‌ی بقره. همچنین تلاوت سوره‌ی مبارکه سباء توسط استاد منشاوی را می‌توان از تلاوت‌های برتر این مقام به حساب آورد. 

9 - وزن‌های لحنی : 

وزن موسیقیایی مقام به صورت زیر می‌باشد: 

قرار	مفاعلن، فعلاتن
جواب	فاعلن، فعلان
جواب‌الجواب	فعلاتن، فاعلن، فعلان

آموزش دستگاه قرائت قرآن عجم (چهارگاه)

1 - معنای لغوی : از نظری لغوی یعنی نقطه نهادن بر روی حروف و اعراب حروف، دندان فرو بردن بر چیزی به خاطر دانستن سختی و سستی آن. از طرف دیگر، اعراب مردم غیرعرب را عجم می‌گویند. به معنای کندزبانان.

2 - گستردگی و پیشینه : با توجه به این که نغمات ماهور و چهارگاه خاستگاه ایرانی دارد می‌توان گفت که عجم یکی از نغمه‌های فارسی است، که در گذشته‌ی دور مورد استفاده بوده است. به هرحال امروزه در سرزمین اعراب رنگ و بوی عربی گرفته و در قرائت قرآن به نام مقام عجم از آن استفاده می‌گردد.

3 - کیفیت آهنگ : مقام عجم در تلاوت قرآن ترکیبی از نغمات ماهور و چهارگاه، و چند مقام فرعی کوچک دیگر است. ماهور نقش مهمی در اجراء این مقام دارد. 

4 - موضوع آیات : در آیاتی با مضامین خدا، بهشت، توبه، معجزات، پیامبران، دعا، درخواست، حرکت و مبارزه از این مقام بهره می‌جویند.

5 - تاثیرات : اعراب معتقدند این مقام با پاکی و پوششی که دارد در ایجاد شور و شوق و هیجان در شنونده بسیار موثر است.

6 - جایگاه اجرا : این مقام بعد از رست و سه‌گاه آورده می‌شود. هر چند اساتیدی همچون عبدالباسط و مصطفی اسماعیل پس از مقام نهاوند و بیات نیز از آن بهره جسته‌اند. مقام عجم در مایه‌ی صبا بوده و از آن در فراز و نشیبهای صوتی و لحنی استفاده می‌شود.

7 - گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : عجم دارای تنوع لحنی و ریز نغمات مختلف نیست و از گستردگی الحان تا حدودی بی‌بهره است. از نغمات فرعی آن می‌توان به «شوق‌آور و شوق‌افزا» اشاره نمود.

8 - قاریان برتر : در این مقام اساتیدی همچون شعشاعی، مصطفی اسماعیل، کامل یوسف، منشاوی، حصان، علی‌البناء و شحات‌انور را می‌توان نام برد.